In de winterperiode is er in Nederland en België te weinig natuurlijk licht beschikbaar om tomaten te telen. Om de markt in deze periode te voorzien van tomaten moet er dus licht bijgegeven worden met lampen. Vaak zijn dit SON-T lampen, maar deze zijn weinig energie-efficiënt. Naast licht produceren deze lampen immers veel warmte. LED lampen daarentegen zetten elektriciteit veel efficiënter om in licht. Bovendien is het spectrum gemakkelijk aanpasbaar aan de behoefte van de plant en is de levensduur veel groter. De interesse naar LED belichting voor een tomatenteelt is dan ook groot.
Proefopzet
Op Proefcentrum Hoogstraten werd afgelopen winter een kas uitgerust met enkel LED lampen (210 µmol/m²s), waarbij een onderscheid gemaakt werd tussen volledig toplight en de combinatie toplight (135 µmol/m²s) en interlight (75 µmol/m²s). In een andere kas werden SON-T lampen opgehangen (169 µmol/m²s). Op deze manier kan een teelt met enkel LED belichting vergeleken worden met een tomatenteelt met SON-T lampen, wat nog steeds de meest gangbare manier van winterteelt is. Er wordt in deze proef gefocust op plantgroei, productie en energieverbruik.
Op 17 oktober 2018 werden in beide kassen tomaten geplant. Er werd gekozen voor Merlice, geënt-getopt op Maxifort. In de kas met SON-T lampen werd er gestart met 2,5 st/m². De eindstengelafstand bedraagt 3,33 st/m². In de full-LED afdeling werd iets nauwer geplant (2,76 st/m²) en werd er uiteindelijk naar 4,6 st/m² gegaan omdat uit vorige proeven reeds gebleken is dat LED het vruchtgewicht verhoogt.
Eerste resultaten
Half april, het moment dat de SON-T lampen definitief uit moeten omwille van te hoge stralingswarmte, werd een eerste overzicht gemaakt van de resultaten. Met de combinatie LED top- en interlight werden er in de winter 9% meer tomaten geproduceerd dan in het referentiesysteem met enkel SON-T lampen. Dit komt doordat er meer vruchten per m² geoogst werden door de hogere stengeldichtheid en door een hoger gemiddeld vruchtgewicht. Wanneer er enkel LED toplight gebruikt wordt, is de productie in de winter 2% lager dan in het referentie systeem. Ook hier werden er meer vruchten per m² geoogst door de hogere stengeldichtheid. Het vruchtgewicht van deze tomaten was heel de winter gemiddeld 20 gram lager dan in het full-LED systeem met interlight. Het lijkt dus dat voornamelijk LED interlight het vruchtgewicht van de tomaten verhoogt.
Wanneer we kijken naar het energieverbruik en we enkel rekening houden met het elektriciteitsverbruik van de lampen, blijkt dat er in een full-LED belichtingssysteem in de winter 13% (toplight) tot 33% (combinatie toplight en interlight) minder elektriciteit verbruikt wordt per kilogram tomaat geproduceerd in vergelijking met het referentie systeem. Het verschil zit deels in de lagere productie in het full-LED systeem met enkel toplight en deels in de efficiëntie van de lampen. In de toplight modules zit een beetje wit licht om het voor de arbeiders aangenamer te maken in de kas, maar dit zorgt er ook voor dat de lampen net iets minder energie-efficiënt zijn. Wanneer we ook rekening houden met het energieverbruik nodig voor verwarming, dan is een full-LED systeem nog steeds efficiënter in energieverbruik dan het referentie systeem. Doordat er in een full-LED systeem meer gestookt moet worden om eenzelfde temperatuur te halen als in het referentie systeem, wordt het verschil in energieverbruik met de referentie wel kleiner. Toch wordt er nog 3% (toplight) tot 18% (combinatie top- en interlight) minder energie verbruikt per kilogram tomaat geproduceerd.
Sinds half april zijn de SON-T lampen definitief uitgeschakeld. De LED’s kunnen echter nog branden indien de natuurlijke straling tussen 04:00 en 13:00 lager is dan 400 W/m². Momenteel ligt de productie in beide full-LED systemen hoger dan in het referentie systeem. Het verschil tussen enkel toplight en de combinatie top- en interlight is wel behouden. Het effect op de totale productie en het energieverbruik zal begin oktober bekend zijn.
Tekst via: Wendy Vanlommel (PCH)
OVERIGE NIEUWSBERICHTEN
